مجازات های حدی و تعزیری چه تفاوتی با هم دارند؟
قانونگذار در قانون مجازات اسلامی،جرایم را به چهار دسته تقسیم کرده این چهار دسته به ترتیب :
- جرایم حدی
- جرایم تعزیری
- قصاص
- دیه
به چه جرایمی ، حدی گفته میشود؟
جرایمی که در شرع مقدس برای آنها مجازات معین و معلومی تعیین شده و قاضی دادگاه به هیچ عنوان حق اضافه کردن یا کم کردن یا تبدیل مجازات را نداشته باشد، جرایم حدی نامیده می‌شوند.
جرایمی که در قانون مجازات اسلامی جرایم حدی محسوب میگردند:
زنا،لواط،مساحقه،قذف،قوادی،
نمونه ای از مجازات های در نظر گرفته شده برای جرایم حدی زنا
برای جرم زنا با توجه به شرایطی که مرتکبین دارند، مجازات های متفاوتی در نظر گرفته شده: مثلا اگر زنای محصنه باشد مجازات آن رجم (سنگسار) میباشد.اگر غیر محصنه باشد صد ضربه شلاق،اگر بین مسلمان و غیر مسلمان باشد اعدام برای غیر مسلمان و …
مساحقه (رابطه جنسی بین دو زن)
حد مساحقه برای هر دو طرف صد ضربه شلاق میباشد.
لواط(آمیزش جنسی مردان با یکدیگر)
حد لواط برای فاعل اعدام و برای مفعول صد ضربه شلاق میباشد مگر به عنف و اکراه بوده باشد که مجازاتی ندارد.
قذف( دادن نسبت ناروای زنا یا لواط به دیگری)
حد قذف برای قاذف،هشتاد ضربه شلاق حدی میباشد.
جرایم تعزیری
این جرایم در ماده ۱۸ قانون مجازات اسلامی به صورت زیر تعریف شده است :
تعزیر مجازاتی است که مشمول عنوان حد، قصاص یا دیه نیست و به موجب قانون در موارد ارتکاب محرمات شرعـی یا نقض مقررات حکومتی تعیین و اعمال می گردد.
نوع، مقدار، کیفیت اجراء و مقررات مربوط به تخفیف، تعلیق، سقوط و سایر احکام تعزیر به موجب قانون تعیین می شود.
دادگاه در صدور حکم تعزیری، با رعایت مقررات قانونی، موارد زیر را مورد توجه قرار می دهد :
الف- انگیزه مرتکب و وضعیت ذهنی و روانی وی حین ارتکاب جرم؛
ب- شیوه ارتکاب جرم، گستره نقض وظیفه و نتایج زیانبار آن؛
پ- اقدامات مرتکب پس از ارتکاب جرم؛
ت- سوابق و وضعیت فردی، خانوادگی و اجتماعی مرتکب و تاثیر تعزیر بر وی
برخی از جرایم تعزیری عبارتند از:
- تهمت
- افترا
- نشر اکاذیب
- توهین
- سرقت
- و…
برخی از مجازات های جرایم تعزیری توهین
توهین رفتار و گفتاری است که برخلاف آداب و شئونات و عرف جامعه باشد.
مجازات جرم توهین جزای نقدی درجه شش یعنی از دو میلیون تومان تا شش ملیون تومان میباشد.
جرم تعزیری افترا
به این معناست که فردی جرمی را به دیگری نسبت دهد، بدون آن که قادر به اثبات آن باشد،
مجازات افترای بیانی و کلامی جزای نقدی درجه شش یعنی دو ملیون تومان تا شش ملیون تومان جزای نقدی میباشد و مجازات افترای عملی سه ماه تا یک سال و نیم حبس است .
جرم تعزیری نشر اکاذیب
نشر اکاذیب به معنای انتشار و اشاعه اخبار دروغ و وقایع خلاف واقع به قصد اضرار به غیر یا تشویش اذهان عمومی یا مقامات رسمی است. هر کس به قصد ضرر زدن به دیگران یا تشویش اذهان عمومی اقدام به بیان اکاذیب کند، مجرم محسوب میشود. نشر اکاذیب از جرایم مطلق است و تحقق آن موکول به وقوع نتیجه ضرر یا تشویش نیست
مجازات نشر اکاذیب ۲ ماه تا ۲ سال حبس و یا شلاق تا ۷۴ ضربه است.
جرم تعزیری سرقت ساده
این نوع سرقت در مادۀ ۶۶۱ قانون مجازات اسلامی آمده علنی و با ربودن مال غیر بدون علم و اطلاع و رضایت صاحب مال محقق می شود و مجازات آن کمترین مجازات سرقت یعنی سه ماه و یک روز تا ۲ سال حبس و تا ۷۴ ضربه شلاق است.
تفاوت مجازات جرایم حدی و تعزیری
جرایم حدی می بایست به همان میزانی که در شرع مقدس تعیین شده اجرا شوند و کیفیت و نوع اجرای آنان را نیز شرع مقدس مشخص نموده است و دادگاه ها نیز باید از همان پیروی کنند اما در جرایم تعزیری انگیزه مجرم،کیفیت نوع ارتکاب جرم،اقدامات مرتکب بعد از وقوع جرم و …در نظر گرفته میشود و سپس قاضی میتواند میان حداقل و حداکثر تعیین شده برای جرم،مجازاتی را تعیین کند و یا در صورت حصول شرایط قاضی میتواند مجازات را تخفیف داده و یا صدور حکم را به تعویق بیاندازد و یا اجرای حکم را به حالت تعلیق در آورده و در برخی از جرایم نیز حتی قاضی میتواند از مجازات های جایگزین حبس استفاده نماید.
فرق مجازات های حدی و تعزیری در اختیار قاضی در تعیین نوع مجازات میباشد.
پاسخی وجود ندارد