معنی و مفهوم لغوی نفقه:
معنای لغوی نفقه هزینه و خرجی است،طبق قانون مدنی پرداخت نفقه زن بر عهده شوهر است.
پرداختن نفقه به زن تکلیفی است که به عهده مرد قرار گرفته است و به همین دلیل ، وی موظف است کلیه مخارج و هزینه های زندگی زوجه را تامین کند . البته در قبال پرداخت نفقه
، زن موظف است که از همسر خود تمکین نماید .
مقنن برای زنانی که مسئولیت انجام امور خانه و برقراری ارامش در محیط خانه و تربیت فرزندان و همچنین اموری را که برای حفظ کانون خانواده لازم است را به عهده دارند،حق مالی در نظر گرفته است و مردان را به اعطای این حق مکلف نموده است و راه های قانونی ای برای زنانی که همسر آنها نفقه پرداخت نمی کنند در نظر گرفته است .
موارد شمول پرداخت نفقه به زوجه توسط زوج
نفقه زوجه مشمول چه مواردی است؟
طبق ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی: ” نفقه زوجه عبارت است از همه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن از قبیل مسکن ، البسه ، نان ، اثاث منزل و هزینه های درمانی و بهداشتی و خادم در صورت عادت یا احتیاج به واسطه نقصان یا مرض ”
نیازهای متعارف و متناسب که قانون از آن نام برده است منظور نیازهای زن بر اساس عرف جامعه است.
حتی اگر خارج از عرف جامعه باشد احتیاج زن اما در شأن اوست، مرد مکلف به تامین این موارد هستش.
مثلا اگر زن از خانواده ای است که عادت به خادم داشته اند، باید شوهر برای او خادم بگیرد.
آنچه از این ماده برداشت می شود این است که ملاک پرداخت نفقه و میزان آن وضعیت مالی زوج نیست و آنچه برای تعیین میزان نفقه ملاک است ، نیازهای متعارف و متناسب زوجه است که باید توسط زوج تأمین گردد . البته این مطلب صرفا متن قانون است ولی در عمل قاضی در تعیین میزان نفقه ، وضعیت مالی مرد را هم در نظر می گیرد .
نکته حائز اهمیت اینست که نفقه زن شامل تمام موارد متعارف و متناسب می باشد و محدود به موارد خاص نیست.
پرداخت نفقه برای زن چه امتیازاتی دارد؟
مزایایی که برای نفقه زن در قانون در نظر گرفته شده است :
۱- زوجه می تواند برای مدت زمانی که در گذشته سپری شده و نفقه ای در این مدت دریافت نکرده باشد ، دادخواست حقوقی مطالبه نفقه به دادگاه ارائه کند .
۲- پرداخت نفقه به زوجه مشروط به فقر زن نیست،مثلا اگر زنی شاغل بوده و قادر به تامین نیازهای مالی خود باشد ، باز هم مرد مکلف است نفقه وی را بپردازد.
۳- برای پرداخت نفقه الزاما نباید مرد تمکن مالی داشته باشد در واقع تمکن مالی مرد شرط پرداخت نفقه نیست.پرداخت نفقه توسط مرد ارتباطی به تمکن مالی وی ندارد .
۴- طلب زن بابت نفقه طلب ممتاز است یعنی در صورتی که مردم فوت شود یا ورشکسته ، نفقه زن مقدم بر سایر بدهی های مرد می باشد و ابتدا نفقه زن پرداخت شده و سپس نوبت به سایر بدهی ها خواهد رسید .
۵- مطالبه نفقه زوجه از دو روش امکان پذیر است . زوجه هم می تواند دادخواست حقوقی مطالبه نفقه را ارائه کند و هم می تواند به جرم ترک انفاق از مرد شکایت کند .
در عقد دائم و موقت نفقه به چه صورت است:
بر اساس ماده ۱۱۰۶ قانون مدنی ” در عقد دائم نفقه زن بر عهده شوهر است ” . همانطور که از این ماده بر می آید ، این ماده تنها نفقه زوجه در عقد دائم را پیش بینی کرده است و حکمی در خصوص الزام به پرداخت نفقه در عقد موقت پیش بینی نشده است . به علاوه اینکه بر اساس ماده ۱۱۱۳ قانون مدنی ” در عقد موقت ، زن حق نفقه ندارد ؛ مگر اینکه شرط شده باشد یا آنکه عقد مبنی بر آن جاری شده باشد ” .
در عقد موقت اصل عدم پرداخت نفقه است،مگر زن و شوهر نفقه را در عقد موقت شرط کرده باشند و اگر شرط نکرده باشند از عرف جامعه اینطور برداشت شده باشد.
لذا هرچند که در قانون مدنی در عقد موقت نفقه پیش بینی نشده است و مورد توافق طرفین هم قرار نگرفته باشد با این وجود باز مرد وظیفه دارد نفقه زن را بپردازد و زن نیز مکلف به تمکین است.
مزایای نفقه زوجه
در قانون برای نفقه زوجه که از حقوق مالی زن در زندگی مشترک است، امتیازاتی در نظر گرفته شده است . مزایای نفقه زوجه به قرار زیر است :
۱- زوجه می تواند نفقه زمان گذشته خود را نیز مطالبه کند . یعنی زوجه می تواند برای مدت زمانی که در گذشته سپری شده و نفقه ای در این مدت دریافت نکرده باشد ، دادخواست حقوقی مطالبه نفقه به دادگاه ارائه کند .
۲- پرداخت نفقه به زوجه مشروط به فقر زن نیست ، مثلا اگر زنی شاغل بوده و قادر به تامین نیازهای مالی خود باشد ، باز هم مرد ملزم به پرداخت نفقه به او می باشد .
۳- پرداخت نفقه توسط مرد ارتباطی به تمکن مالی وی ندارد . به عبارت دیگر توانایی مالی شوهر شرط پرداخت نفقه نیست ؛ چرا که بر اساس قانون در تعیین مقدار نفقه زن وضعیت اقتصادی شوهر در نظر گرفته نمی شود و ملاک نیازهای متعارف و متناسب زن است . اما همانطور که گفتیم این موضوع در دادگاه ها در نظر گرفته می شود .
۴- پرداخت نفقه به زوجه در ایران تنها وظیفه ای برای مرد است و در حقوق ایران تکلیفی در خصوص الزام به پرداخت نفقه از جانب زن وجود ندارد .
۵- طلب زن بابت نفقه طلب ممتاز است به این معنا که در صورت ورشکستگی یا فوت شوهر ، نفقه زن مقدم بر سایر بدهی های مرد می باشد و ابتدا نفقه زن پرداخت شده و سپس نوبت به سایر بدهی ها خواهد رسید .
۶- مطالبه نفقه زوجه از دو روش امکان پذیر است . زوجه هم می تواند دادخواست حقوقی مطالبه نفقه را ارائه کند و هم می تواند به جرم ترک انفاق از مرد شکایت کند .
نفقه زن به چه معناست و چه شرایطی دارد؟
معنای لغوی نفقه هزینه و خرجی است،طبق قانون مدنی پرداخت نفقه زن بر عهده شوهر است.
پرداختن نفقه به زن تکلیفی است که به عهده مرد قرار گرفته است و به همین دلیل ، وی موظف است کلیه مخارج و هزینه های زندگی زوجه را تامین کند . البته در قبال پرداخت نفقه ،
زن موظف است که از همسر خود تمکین نماید .
مقنن برای زنانی که مسؤلیت انجام امور خانه و برقراری ارامش در محیط خانه و تربیت فرزندان و همچنین اموری را که برای حفظ کانون خانواده لازم است را به عهده دارند،حق مالی در نظر گرفته است و مردان را به اعطای این حق مکلف نموده است و راه های قانونی ای برای زنانی که همسر آنها نفقه
پرداخت نمی کنند در نظر گرفته است .
نفقه زوجه مشمول چه مواردی است؟
طبق ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی
” نفقه زوجه عبارت است از همه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن از قبیل مسکن ، البسه ، نان ، اثاث منزل و هزینه های درمانی و بهداشتی و خادم در صورت عادت یا احتیاج به واسطه نقصان یا مرض ” .
نیازهای متعارف و متناسب که قانون از آن نام برده است منظور نیازهای زن بر اساس عرف جامعه است.
حتی اگر خارج از عرف جامعه باشد احتیاج زن اما در شأن اوست،مرد مکلف به تامین این موارد هستش.
مثلا اگر زن از خانواده ای است که عادت به خادم داشته اند،باید شوهر برای او خادم بگیرد.
آنچه از این ماده برداشت می شود این است که ملاک پرداخت نفقه و میزان آن وضعیت مالی زوج نیست و آنچه برای تعیین میزان نفقه ملاک است ، نیازهای متعارف و متناسب زوجه است که باید توسط زوج تأمین گردد . البته این مطلب صرفا متن قانون است ولی در عمل قاضی در تعیین میزان نفقه ، وضعیت مالی مرد را هم در نظر می گیرد .
نکته حائز اهمیت اینست که نفقه زن شامل تمام موارد متعارف و متناسب می باشد و محدود به موارد خاص نیست.
پرداخت نفقه برای زن چه امتیازاتی دارد؟
مزایایی که برای نفقه زن در قانون در نظر گرفته شده است:
۱- زوجه می تواند برای مدت زمانی که در گذشته سپری شده و نفقه ای در این مدت دریافت نکرده باشد ، دادخواست حقوقی مطالبه نفقه به دادگاه ارائه کند .
۲- پرداخت نفقه به زوجه مشروط به فقر زن نیست،مثلا اگر زنی شاغل بوده و قادر به تامین نیازهای مالی خود باشد ، باز هم مرد مکلف است نفقه وی را بپردازد.
۳- برای پرداخت نفقه الزاما نباید مرد تمکن مالی داشته باشد در واقع تمکن مالی مرد شرط پرداخت نفقه نیست.پرداخت نفقه توسط مرد ارتباطی به تمکن مالی وی ندارد .
۴- طلب زن بابت نفقه طلب ممتاز است یعنی در صورتی که مردم فوت شود یا ورشکسته ، نفقه زن مقدم بر سایر بدهی های مرد می باشد و ابتدا نفقه زن پرداخت شده و سپس نوبت به سایر بدهی ها خواهد رسید .
۵- مطالبه نفقه زوجه از دو روش امکان پذیر است . زوجه هم می تواند دادخواست حقوقی مطالبه نفقه را ارائه کند و هم می تواند به جرم ترک انفاق از مرد شکایت کند .
پاسخی وجود ندارد